25/02/2020
Czym są przeciwciała anty-CCD?
Reagujące krzyżowo determinanty węglowodanowe (CCD, ang. cross-reactive carbohydrate determinants) to reszty cukrowe przyłączane do białek w trakcie potranslacyjnej modyfikacji zwanej glikozylacją. Wzór glikozylacji, który występuje w świecie roślin czy bezkręgowców, różni się od tego, jaki spotykamy w ludzkich białkach. Z tego powodu struktury CCD roślin (pyłek, warzywa, owoce) i zwierząt bezkręgowych (jady owadów błonkoskrzydłych, roztocze, skorupiaki, mięczaki) mogą stymulować układ odpornościowy człowieka do produkcji specyficznych IgE anty-CCD. Duże podobieństwo CCD pochodzących z różnych źródeł jest przyczyną reaktywności krzyżowej tych przeciwciał.
Znaczenie kliniczne przeciwciał anty-CCD
Przeciwciała IgE anty-CCD mają bardzo ograniczone znaczenie kliniczne, ponieważ z dwóch powodów nie są zdolne do inicjacji reakcji alergicznej:
- ich powinowactwo do receptorów powierzchniowych zlokalizowanych na powierzchni komórek układu odpornościowego jest niskie,
- większość cząsteczek CCD posiada tylko jedno miejsce wiązania z przeciwciałem, a do degranulacji histaminy dochodzi, jeśli alergen zwiąże przynajmniej dwa sąsiednie przeciwciała IgE.
Wpływ przeciwciał anty-CCD na wynik testu serologicznego
Przeciwciała anty-CCD obecne są u prawie 25% osób z kliniczną alergią, ale występują również u osób bez objawów alergii. W testach serologicznych, które wykorzystują pełne ekstrakty alergenowe, obecność przeciwciał anty-CCD utrudnia jednoznaczną interpretację wyników pozytywnych. Dlatego w takim przypadku nie jest możliwe ustalenie, czy za wynik odpowiadają jedynie przeciwciała anty-CCD, jedynie przeciwciała przeciwko strukturom białkowym czy oba rodzaje przeciwciał. Jeśli jednak uzyskano pozytywny wynik:
- dla wielu alergenów zawierających CCD, np. warzywa, owoce, pyłek traw i drzew, jady owadów,
- dla alergenów zawierających CCD, z którymi pacjent nie miał nigdy kontaktu, np. lateks,
- dla jadów owadów, które są bogate w struktury CCD,
przy jednoczesnej obecności przeciwciał anty-CCD i braku objawów klinicznych, może to wskazywać na wpływ przeciwciał anty-CCD na wynik testu alergologicznego.
Jak sobie radzić z wynikami testów serologicznych przy dodatnich przeciwciałach anty-CCD?
Marker CCD
Podstawowym narzędziem do oceny obecności przeciwciał anty-CCD w testach serologicznych jest tzw. marker (pasmo) CCD – obecny we wszystkich panelach alergologicznych EUROIMMUN EUROLINE. Takie roślinne związki, jak bromelina, peroksydaza chrzanowa czy oksydaza askorbinowa, będące doskonałym źródłem najczęściej spotykanych struktur CCD, używane są zwykle do produkcji pasma CCD. Jego pozytywne wybarwienie informuje o obecności przeciwciał anty-CCD, ale nie wskazuje jednoznacznie, czy miały one wpływ na wyniki reakcji innych alergenów.
Alergeny rekombinowane
Drugim sposobem radzenia sobie z reaktywnością krzyżową przeciwciał jest użycie w serologicznych testach alergologicznych komponentów alergenowych pozbawionych reszt CCD. Taką możliwość daje inżynieria genetyczna i produkcja alergenów w postaci białek rekombinowanych.
Przykładowo: w molekularnych testach EUROIMMUN EUROLINE DPA-Dx takie komponenty, jak składowe pyłku traw i drzew, jak również jadów owadów błonkoskrzydłych (osa, pszczoła), pozbawione są reszt CCD. Dlatego obecność przeciwciał anty-CCD nie będzie miała wpływu na wynik.
Panele alergologiczne z alergenami rekombinowanymi dostępne w ofercie ogólnopolskiej sieci laboratoriów medycznych DIAGNOSTYKA:
Panel Pediatryczny EUROLINE DPA-Dx: 14 alergenów + CCD. Kod badania: 781
Panel Pyłki EUROLINE DPA-Dx: 10 alergenów + CCD. Kod badania: 773
Panel Orzeszki ziemne EUROLINE DPA-Dx: 8 alergenów + CCD. Kod badania: 3959
Panel Jady owadów EUROLINE DPA-Dx: 7 alergenów + CCD. Kod badania: 854
Panel alergenów mleka EUROLINE DPA-Dx: 6 alergenów + CCD. Kod badania 782
NOWOŚĆ!!! Absorpcja przeciwciał anty-CCD
Trzeci sposób to usunięcie z surowicy pacjenta przeciwciał anty-CCD. Taką możliwość daje wprowadzony do oferty EUROIMMUN odczynnik anty-CCD Absorbent. Absorbent zawiera reszty CCD przyłączone do specjalnego nośnika. Związanie przeciwciał anty-CCD przez Absorbent zapobiega ich wiązaniu do struktur CCD obecnych w ekstraktach alergenowych na pasku testowym.
Podsumowanie
Najskuteczniejszą metodą radzenia sobie z reakcjami krzyżowymi spowodowanymi przeciwciałami anty-CCD jest absorpcja przeciwciał anty-CCD lub zastosowanie molekularnych testów alergologicznych. Pozytywne pasmo CCD w klasycznych testach alergologicznych wskazuje jedynie na obecność przeciwciał anty-CCD.
Anty-CCD Absorbent umożliwia precyzyjną ocenę wpływu przeciwciał anty-CCD na wynik testu. Użycie anty-CCD Absorbentu rekomenduje się w każdym przypadku, kiedy uzyskano dodatni wynik pasma CCD oraz alergenów, które zawierają reszty CCD, w celu weryfikacji, czy wyniki pozytywne są spowodowane obecnością reagujących krzyżowo przeciwciał anty-CCD (bez znaczenia klinicznego), czy są wynikiem obecności swoistych IgE przeciw epitopom białkowym.
Panele alergologiczne EUROLINE z anty-CCD Absorbentem dostępne w ofercie ogólnopolskiej sieci laboratoriów medycznych DIAGNOSTYKA:
Panel Pediatryczny EUROLINE z anty CCD-Absorbentem: 27 alergenów + CCD. Kod badania: 3466
Panel Pokarmowy EUROLINE z anty CCD-Absorbentem: 20 alergenów + CCD. Kod badania: 3467
Panel Wziewny EUROLINE z anty CCD-Absorbentem: 20 alergenów + CCD. Kod badania: 3468
Surowicę tego samego pacjenta inkubuje się w tradycyjny sposób (inkubacja A → bez absorpcji) oraz po absorpcji przeciwciał anty-CCD (inkubacja B → z użyciem anty-CCD Absorbentu).
Rys. 2. Porównanie wyniku surowicy niepoddanej absorpcji przeciwciał anty-CCD z badaniem, w którym użyto anty-CCD Absorbentu. Na czerwono wynik reakcji bez użycia anty-CCD Absorbentu, na zielono – z anty-CCD Absorbentem.
Rys. 3. Wpływ przeciwciał anty-CCD na wynik testu serologicznego. Przykład 1 – obecność tylko i wyłącznie przeciwciał anty-CCD. Przykład 2 – obecność przeciwciał przeciwko epitopom białkowym alergenu oraz przeciwciał anty-CCD.
mgr Michał Podkalicki, Senior Product Manager ds. Alergologii, EUROIMMUN Polska Sp. z o.o.